W 200 rocznicę urodzin Johannesa Quistorpa

lis 14, 2022 | Wydarzenia

Był przedsiębiorcą, wizjonerem i wielkim filantropem. Wyprzedził epokę, w której żył.

W kwartale ulic Wawrzyniaka i Mickiewicza w Szczecinie mieściła się niegdyś  ewangelicka „Betania” – instytucja o charakterze szpitala i przytułku, na którą składały się: zakład opiekuńczy, szpital, sierociniec, domy – lekarzy i diakonis oraz zbór ewangelicki z kościołem i domem pastora. Kompleks powstał w latach 1866-1929 dzięki Johannesowi Quistorpowi (1822-1899) i jego synowi Martinowi (1861-1929). Przy obecnej ulicy Wawrzyniaka mieścił się także cmentarz ewangelicki, na którym obaj zostali pochowani.

To tutaj, w listopadową, pogodną niedzielę 2022 roku, w przeddzień 200. rocznicy urodzin Johannesa Quistorpa przypadającej na 14 listopada, spotkali się mieszkańcy miasta, by uczcić pamięć tego najsłynniejszego szczecińskiego filantropa i darczyńcy. Na uroczystość przyjechała praprawnuczka Johannesa, Nicola Stegmann. W spotkaniu uczestniczyła również siostra Irma, najstarsza żyjąca diakonisa z zakonu sióstr Betanek, które po II Wojnie Światowej opuściły Szczecin i wyjechały do Niemiec. Były rozmowy, wspomnienia, składanie kwiatów, stawianie zapalonych zniczy.

Modlitwę poprowadził pastor Sławomir Sikora, proboszcz naszej parafii.

„Drogi Boże, dziękujemy ci za życie i dzieło Johannesa Quistorpa. Miał tę życiową mądrość, aby swoją pracowitość i przedsiębiorczość wykorzystać nie tylko do tego, aby pomnożyć swój majątek, ale również, aby użyć jej do okazania miłości drugiemu człowiekowi. Dla niego pracownik nie był przedmiotowym elementem jego biznesu, ale był współpracownikiem, któremu, jeżeli tego potrzebował, należało pomóc.
Naucz nas również tego dzisiaj, abyśmy w naszym życiu zawodowym, widzieli drugiego człowieka, byli ciekawi tego, kim jest, jakimi kieruje się w życiu wartościami, co możemy mu podarować, czego możemy się od niego nauczyć, co możemy razem zrobić.
Niech to miejsce będzie dla nas symbolem pięknego życia, życia, które było traktowane jako dar od Ciebie, ale również zadanie do wykonania.. Niech nasza wiara w Ciebie nie będzie pustym sloganem, naszym tylko światopoglądem, chroń nas od poczucia wyższości, a ucz nas jak żyć pięknie, wartościowo, abyśmy w życiu drugiego człowieka pozostawili po sobie nie ślady butów, którymi nachalnie weszliśmy w jego sprawy, lecz naucz nas tak żyć, abyśmy pozostawili po sobie ślady miłości. Tak jak to uczynił ten, który nas tu dzisiaj zgromadził, Johannes Quistorp. Amen”.

Przedsiębiorca, wizjoner, filantrop.

Quistorp był przedsiębiorcą, filantropem, urbanistą wizjonerem, człowiekiem wielkiego formatu. Jako przedsiębiorca i fabrykant działał w Szczecinie i Międzyzdrojach. Założył fabrykę cementu portlandzkiego w Lubinie, która pod jego kierownictwem została przekształcona w przedsiębiorstwo akcyjne. Posiadał również cegielnię parową na Stołczynie. Był inicjatorem powstania nowych dzielnic na zachodnich przedmieściach Szczecina: Westendu, Neu Westendu i Braunsfelde – obecnie zachodnia część centrum, Łękno i Pogodno. Był jednym z pierwszych kapitalistów w Szczecinie i Prusach, który na początku ery industrializacji w XIX wieku angażował się w sprawy socjalne swoich pracowników. Finansował budowę mieszkań pracowniczych, szkół, pensji, schronisk, sierocińców i fundacji. Zmarł 9 maja 1899 roku w Szczecinie. Na miejsce pochówku odprowadziły go tłumy.
Przedsięwzięcia filantropijne, które były udziałem rodziny Quistorpów, to m.in.
przekazanie miastu ziemi, na której powstał Quistorp Park – obecnie Park Kasprowicza; odstąpienie miastu placu budowlanego przy obecnej ulicy Wielkopolskiej 15, z przeznaczeniem pod budowę gimnazjum – obecnie mieści się  tu wydział US; naprawa drogi Stołczyn–Glinki – Quistorp dostarczył szlakę węglową ze swojej cegielni parowej na Stołczynie; założenie kasy zapomogowej dla wdów i sierot; sfinansowanie budowy szkoły podstawowej w Lubinie; współfinansowanie kilku zakładów opiekuńczych. Betania była największym tego typu przedsięwzięciem. Szczegółowy opis kompleksu znajduje się na portalu Narodowego Instytutu Dziedzictwa

Publikacje 2022 związane z jubileuszem 200. (dwusetnej) rocznicy urodzin Johannesa Quistorpa

Trasa Miejska – Śladami Quistorpów

W 2008 roku z inicjatywy Stowarzyszenie Nasze Wycieczki i przy wsparciu
finansowym Gminy Miasto Szczecin powstała Trasa Miejska – Śladami Quistorpów”. W 2022 roku trasa została uaktualniona, powstał mini przewodnik w formie papierowej, 'Krótki film’ oraz trzy nowe tablice informacyjne.

  • Nasze Wycieczki. 2022 Projekt: Szczecin – Trasa miejska – Śladami Quistorpów – uaktualnienie
    • Jasne Błonia – kiedyś Quistorp Aue. Przepiękne miejsce wypoczynku i rekreacji, składające się m.in. z alei wysadzonych platanami. Jasne Błonia są częścią obecnego Parku Kasprowicza.
    • Aleja Wojska Polskiego – wille „Westendu”. „Westend” dzielnica Szczecina, która powstawała od 1873 roku. Johannes Quistorp był pomysłodawcą zabudowy przestrzennej zachodniej części rozszerzającego się Szczecina.
    • Tereny byłego Zakładu Opiekuńczego „Bethanien”. Kompleks budynków przy obecnej ulicy Wawrzyniaka i Mickiewicza – kiedyś zakład opiekuńczy, szpital, zakład dla sierot, dom diakonis, zbór ewangelicki. Całość powstała w latach 1866-1929 dzięki Johannesowi i Martinowi Quistorp.
    • Pl. Jakuba Wujka, wille „Neuwestendu”.Skupiona wokół pl. Jakuba Wujka willowa dzielnica, której pomysłodawcą był Johannes Quistorp, a kontynuatorem przedsięwzięć jego syn Martin Quistorp. Szczecinianin postarał się o lokalizację stacji kolei obwodowej bezpośrednio przy skraju dzielnicy (obecny przystanek Szczecin-Łękno przy Alei Wojska Polskiego), ułatwiając dojazd do nowego osiedla.
    • Syrenie Stawy. Dawny park fundacji im. Ernsta Moritza Arndta i Zielona Szkoła zbudowana w miejscu byłej restauracji „Lindenhof” (Lipowy Dwór). Właścicielem restauracji był Johannes Quistorp, później, do 1908 roku, jego syn Martin.
    • Ruiny wieży Quistorpa w Parku Leśnym Arkońskim. Wieża widokowa zbudowana została przez Martina Quistorpa. Widoczna była z daleka, wokół niej stworzono teren rekreacyjny zwany Eckerberger Wald.
    • Park Kasprowicza –  Quistorp Park. Johannes Quistorp podarował ten teren miastu zastrzegając, by miejsce to zawsze służyło mieszkańcom do celów rekreacyjnych. Od początku powstania park był wielką atrakcją, dziś jest największym parkiem Szczecina.

Pozostałe publikacje związane z rodziną Quistorpów

2022

2021

2020

Archiwum

Wielką zasługę w odnalezieniu grobów rodziny Quistorpów i doprowadzenie ich do obecnego stanu, ma Stowarzyszenie Denkmal Pomorze. Portret Johannesa Quistorpa pochodzi z profilu na Facebooku tego Stowarzyszenia.